چشم هایی برای دیدن

قرآن کریم در مواردی بعضی از انسان ها را کر و کور میخواند . تا جایی که در آیه ای میفرماید: بدترین جنبدنگان آن کر و کورهایی هستند که اندیشه نمیکنند.[1]  

منظور قرآن از افرادی که نمیبینند چیست؟ آیا منظور نابینایان هستند؟! قرآن پاسخ میگوید که خیر! چشم های آنان کور نیست، بلکه دلهای آنان کور است[2]

در آیه ای دیگر میخوانیم که میفرماید هر که در این دنیا کور باشد در قیامت نیز کور محشور خواهد شد و در این هنگام سوال خواهد کرد که خدایا منکه در دنیا چشم داشتم . به او پاسخ داده میشود که در دنیا نیز این چنین از دیدن آیات ما عاجز بودی .[3]

خداوند در دنیا نشانه هایی از خود برایمان نمایان میکند. کسی که این نشانه ها را نبیند، از شناخت او درمانده خواهد بود. از حضرت امیرالمومنین پرسیدند: آیا تو خدا را دیده ای؟ فرمود من خدایی که نبینم را نمیپرستم

چگونه حضرت میفرماید من خدا را میبینم؟ قرآن که میفرماید چشم ها او را نمیبینند؟[4]

مشخص است که منظور حضرت این است که خداوند را با نشانه هایش میبیند . بله خداوند را میشود دید . به شرطی که چشم ها ببینند نه فقط نگاه کنند . همه نگاه میکنند اما همه نمیبینند.

دیده را فایده آن است که دلبر بیند            ور نبیند چه بود فایده بینایی را؟

چه چیزهایی را باید ببینیم؟ قرآن پاسخ میدهد: پس انسان باید به غذای خود بنگرد[5]

سوال: مگر ما به غذایمان نگاه نمیکنیم؟! مگر ما چشم بسته غذا میخوریم؟! منظور قرآن چیست؟! اینجاست که تفاوت نگاه کردن و دیدن مشخص میشود . قرآن کریم ادامه میدهد: انسان باید به غذای خود بنگرد، این ما هستیم که از آسمان باران را میفرستیم [6] این ما هستیم که دانه ها را میرویانیم و از آن محصولات مختلف به بار می آوریم. به راستی اگر با دیده ی دل نگاهی نو به اطرافمان بیاندازیم، چه روشن میتوانیم خدا را ببینیم . بزرگی میگفت شما تصور نکنید که اگر یک کیلو میوه میخرید، شما پول میوه را داده اید و صاحب آن هستید! بلکه شما تنها هزینه حمل و نقل و برداشت آن را داده اید! مانند این است که برای شما محصولی را با پست بفرستند و شما تنها هزینه پست را بپردازید . خداوند در سوره واقعه میفرماید: آیا کشاورز واقعی شما هستید یا ما؟[7]

پس کسانی که قرآن به آنها میگوید کور، کسانی هستند که نمیبینند ولو اینکه نگاه هم میکنند![8] قرآن میفرماید پیامبر، بعضی ها به تو نگاه میکنند، اما تو را نمیبینند . بدین منظور که این مقام و جایگاه را نمیبینند و تو را نمیشناسند، وگرنه منظور دیدن جسم پیامبر که نیست .

تصور کنید در مغازه ای از دوربین های مدار بسته استفاده شده است. این دوربین ها به جای اینکه فضای داخل را بگیرند، اگر تنها سقف را ببینند میگوییم که این دوربین نقطه کور دارد! چیزی که باید ببیند را نمیبند. برخی انسان ها نیز این چنین اند. و همین موجب میشود که به جایی برسند که قرآن بگوید پست تر از این ها وجود ندارد .

دیدن نور میخواهد. اگر با چشم بخواهیم ببینیم نیازمند نور خورشید یا چراغ هستیم . دیدن با چشم دل نیز نور میخواهد . نور ایمان . و نبود نور ایمان تاریکی گمراهی را موجب میشود که آن نیز سبب کوری دل برخی از انسان ها میشود .

انسان به سبب قدرت عقل و اختیاری که خداوند به او داده است مقام بسیار بالایی در بین آفریده های خداوند دارد. ولی انسانی که این همه استعداد دارد، و خداوند میفرماید که من او را در بهترین قوام و وضعیت خلق کرده ام [9] اگر از توانایی های خود، از درک و شعور خود، از چشم و گوش خود استفاده نکند همین انسانی که اشرف مخلوقات است، سقوط خواهد کرد به اسفل سافلین [10] یعنی پایین ترینِ پایین ها . تا جایی که قرآن ابا میکند از اینکه حتی حیوانات را هم ردیف این انسانهای کر و کور بداند. در جایی میفرماید که اینها هم چون چهارپایان هستند، بعد حرف خود را پس میگیرد و میگوید بلکه اینان از حیوانات هم بدترند[11] به امید آنکه با چشم هایمان ببینیم آنچه را که باید ببینیم و بشنویم آنچه را که باید بشنویم اللهم نور قلوبنا و ابصارنا بنور توحیدک